شبکه‌های اکتیو بخش حیاتی و هوشمند زیرساخت‌های شبکه‌های کامپیوتری محسوب می‌شوند. در این شبکه‌ها، تجهیزات و سخت‌افزارهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که توانایی پردازش، هدایت و کنترل اطلاعات را دارند. این تجهیزات شامل سوئیچ‌ها، روترها، فایروال‌ها، سرورها و نقاط دسترسی (Access Point) می‌شوند. خدمات اکتیو شبکه شامل نصب، پیکربندی، مانیتورینگ و نگهداری این تجهیزات است. نقش اصلی شبکه اکتیو، مدیریت ترافیک داده، تامین امنیت، و ارائه دسترسی پایدار به منابع شبکه است. بهره‌برداری صحیح از این تجهیزات می‌تواند عملکرد کلی شبکه را بهبود بخشیده و بهره‌وری سازمان‌ها را افزایش دهد.
در شبکه‌های امروزی که سرعت، امنیت و پایداری از اهمیت بالایی برخوردارند، اجرای دقیق خدمات اکتیو یک الزام محسوب می‌شود. هر خطا یا پیکربندی نادرست در این بخش می‌تواند منجر به قطعی، کندی یا بروز آسیب‌پذیری‌های جدی امنیتی شود. به همین دلیل، استفاده از افراد متخصص و رعایت استانداردهای معتبر جهانی در این حوزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
سوئیچ‌ها به‌عنوان قلب تپنده شبکه‌های داخلی (LAN) عمل می‌کنند. این تجهیزات وظیفه دارند داده‌ها را بین دستگاه‌ها در یک شبکه محلی به‌طور دقیق و سریع جابجا کنند. سوئیچ‌ها با استفاده از آدرس MAC دستگاه‌ها، بسته‌های داده را به مسیر درست هدایت می‌کنند. سوئیچ‌های مدیریتی پیشرفته این قابلیت را دارند که تنظیماتی مانند VLAN، QoS، امنیت پورت و مانیتورینگ ترافیک را پیاده‌سازی کنند. استفاده از سوئیچ مناسب با توجه به نوع کسب‌وکار، اندازه شبکه، و نیازهای فنی از اهمیت زیادی برخوردار است. در طراحی شبکه‌های حرفه‌ای، اغلب از ترکیب سوئیچ‌های Core، Distribution و Access استفاده می‌شود تا ترافیک به بهترین نحو مدیریت گردد.
روترها مسئول اتصال چند شبکه به یکدیگر هستند و ارتباط بین شبکه محلی و اینترنت را برقرار می‌سازند. این دستگاه‌ها با استفاده از جداول مسیریابی، بسته‌های اطلاعاتی را از مبدأ به مقصد هدایت می‌کنند. در محیط‌های سازمانی، روترها نقش مهمی در بهینه‌سازی ترافیک اینترنت، تعیین مسیرهای بهینه، کنترل پهنای باند و اجرای سیاست‌های امنیتی ایفا می‌کنند. قابلیت‌هایی مانند NAT، VPN، Load Balancing و DHCP از امکانات مهم روترهای پیشرفته هستند. انتخاب و پیکربندی صحیح روتر باعث افزایش بهره‌وری کل شبکه و کاهش خطرات امنیتی می‌شود، خصوصاً در سازمان‌هایی که از چندین سایت یا دفاتر مختلف بهره می‌برند.
فایروال‌ها مهم‌ترین تجهیزات حفاظتی در شبکه‌های اکتیو هستند. این دستگاه‌ها با بررسی ترافیک ورودی و خروجی، تنها به اطلاعات مجاز اجازه عبور می‌دهند و جلوی تهدیدات سایبری را می‌گیرند. فایروال‌های نسل جدید (NGFW) امکانات پیشرفته‌ای مانند شناسایی نفوذ (IDS/IPS)، کنترل برنامه‌ها، فیلترینگ وب، و تشخیص بدافزار را ارائه می‌دهند. استفاده از فایروال مناسب و پیکربندی دقیق آن، لایه‌ای بسیار قدرتمند برای دفاع در برابر حملاتی مانند DDoS، SQL Injection و حملات Zero-Day به وجود می‌آورد. در عصر تهدیدات سایبری گسترده، عدم استفاده از فایروال به معنای باز گذاشتن درهای شبکه به روی مهاجمان است.
سرورها وظیفه ارائه سرویس‌های مختلف شبکه را بر عهده دارند. این سرویس‌ها می‌توانند شامل فایل‌سرور، دیتابیس، ایمیل، دامنه کنترلر (AD)، و یا برنامه‌های اختصاصی سازمان باشند. سرورها معمولاً در رک نصب شده و با سیستم‌عامل‌هایی مانند Windows Server یا Linux پیکربندی می‌شوند. پیکربندی درست منابع سخت‌افزاری مانند CPU، RAM و فضای ذخیره‌سازی، نقش مهمی در پایداری و سرعت سرویس‌دهی دارد. همچنین بهره‌گیری از تکنولوژی‌هایی مانند مجازی‌سازی (Virtualization) و RAID در سرورها باعث افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه و افزایش امنیت داده‌ها می‌شود. نگهداری منظم سرورها، به‌روزرسانی نرم‌افزارها و تهیه نسخه پشتیبان، بخش جدایی‌ناپذیر خدمات اکتیو است.
مانیتورینگ شبکه یکی از ارکان مهم مدیریت حرفه‌ای شبکه‌های اکتیو است. با استفاده از نرم‌افزارهای مانیتورینگ مانند Zabbix، PRTG و SolarWinds، می‌توان عملکرد تجهیزات را در زمان واقعی زیر نظر گرفت، نقاط ضعف را شناسایی کرد و قبل از وقوع مشکل، اقدامات اصلاحی انجام داد. این ابزارها امکان نظارت بر میزان مصرف پهنای باند، خطاهای سیستمی، قطعی ارتباط و بار پردازشی تجهیزات را فراهم می‌کنند. همچنین مانیتورینگ دقیق به مدیران شبکه این امکان را می‌دهد تا تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تری در خصوص توسعه، ارتقاء یا نگهداری تجهیزات داشته باشند. استفاده از داشبوردهای گرافیکی، هشدارهای لحظه‌ای و گزارش‌گیری خودکار، از جمله قابلیت‌های مهم این سیستم‌ها هستند.
تهیه نسخه‌های پشتیبان (Backup) یکی از حیاتی‌ترین اقدامات در خدمات اکتیو است. با استفاده از راهکارهایی نظیر سرور بکاپ داخلی، ذخیره‌سازی ابری، یا استفاده از سیستم‌های NAS و SAN، می‌توان از اطلاعات مهم سازمانی در برابر از دست رفتن محافظت کرد. فرآیند پشتیبان‌گیری باید به صورت منظم و زمان‌بندی‌شده انجام شود و حتماً تست بازیابی اطلاعات نیز در بازه‌های زمانی مشخص انجام شود. استفاده از سیاست‌های مختلف مانند Full Backup، Incremental یا Differential به همراه رمزنگاری اطلاعات، امنیت داده‌ها را تضمین می‌کند. در صورت بروز مشکلاتی نظیر حملات باج‌افزاری یا خرابی سخت‌افزاری، تنها نسخه‌های پشتیبان می‌توانند کسب‌وکار را نجات دهند.
در نهایت، بروزرسانی منظم فریم‌ور، نرم‌افزارها و سیستم‌عامل تجهیزات اکتیو یک ضرورت است. این کار باعث رفع آسیب‌پذیری‌ها، بهبود عملکرد و افزایش امنیت شبکه می‌شود. استفاده از پروتکل‌های امن مدیریتی مانند SSH، SNMPv3 و HTTPS به جای روش‌های قدیمی و ناامن، یکی دیگر از الزامات مدیریت تجهیزات اکتیو است. پیاده‌سازی سیاست‌های امنیتی، مدیریت دسترسی کاربران، بررسی لاگ‌ها و اعمال محدودیت‌های شبکه‌ای، همگی بخشی از فرآیند نگهداری حرفه‌ای تجهیزات هستند. بدون این اقدامات، شبکه در برابر حملات داخلی و خارجی بسیار آسیب‌پذیر خواهد بود.
© 1400 گرین نت. کلیه حقوق محفوظ است.